Osmanlı Haraç Vergisi
Haraç osmanlı devleti nde daha ziyade gayr i müslim halkı ilgilendiren vergilerden biridir.
Osmanlı haraç vergisi. Ayrıca bazı belgelerde arazi haracından ayırt edilmek için cizye yerine baş haracı tabirine de rastlanır. Yüzyıla kadar bu vergiyi ifade etmek üzere genellikle haraç kelimesi kullanılmış daha sonra cizye veya cizye i şer î yaygınlaşmıştır. Osmanlı hukukçuları bu vergiyi harac ı mukasseme saymışlardır. Haraç ın bu iki kısmı da ser î vergilerden olduğu için gerek ilk tarhı gerekse ilk tahsili ile ilgili bir başlangıç tespit etmek mümkün değildir.
1925 yılında bu vergi halkçılık ilkesi doğrultusunda kaldırılmıştır. Bunlar haraç i muvazzaf yüzölçümüne göre ve haraç i mukasem toprağın verimine göre adını taşımaktadırlar. Ebusuud efendiye göre reayadan alınan vergilerin çoğu şer i vergilerdi. şer i vergiler 3 alt gruba ayrılır.
Müslümanlardan alınan 1 10 oranındaki ürün vergisidir. Harâc ı ruûs harâc ı baş cizye vermekle mükellef kişilerden harâc ı arz bağ haracı araziden alınan vergi demektir. Osmanlı uygulamasında haraç terimi hem harâcî araziden ve hâsılatından hem de müslüman olmayan şahıslardan kişi başına alınan vergiyi ifade eder. Islâm vergi hukukunda olduğu gibi osmanlılarda da haraç iki kısma ayrılmaktadır.
Harac ı mukasseme veya öşür vergisi ürün üzerinden alınır.